HELİKOPTER NEDİR VE NASIL ÇALIŞIR

Helikopter:

Helikopterin ne olduğunu hepimiz biliyoruz ve helikopter denildiğinde ilk aklımıza gelen görsel hemen hemen hepimiz için aynı. Kelime itibari ile helikopter dilimize fransızcadan geçmiştir. Fransızcaya ise eski Yunancadan geçen bu kelime “helezon” ve “kanat” kelimelerinin birleşmesinden oluşur. Yani döner kanat olarak sadeleştirebiliriz.

Resim 1 – GÖKBEY, T625 (TUSAŞ)

Helikopterlerin tarihi çok öncelere dayanmaktadır fakat bilinen ilk ciddi çalışmaları 1400-1500 yılları arasında Leonardo Da Vinci yapmıştır. Temel aerodinamik ve uçuş mekaniği ilkelerine binaen yapılan bu çalışmalar, helikopter teknolojisinin günümüze kadar gelişmesine büyük katkı sağlamıştır. 

Çalışma Prensibi

Helikopterlerin temel çalışma prensibi hava akımlarını kullanarak yerçekimine karşı bir kaldırma kuvveti oluşturmaktır. Bu işlemi ise ana rotoru yani pervanelerini döndürerek gerçekleştirir. Kendi ağırlığından daha büyük bir kaldırma kuvveti üretildiğinde ise helikopter dikey olarak havalanmaya başlar.

Pervanelerin Yapısı

Helikopter kanat yapısı gelen havayı kaldırma kuvveti oluşturacak bir şekilde tasarlanır. Bu yapıya “aerofoil” ismi verilir. Gelen hava bu yapıya çarptığında alta ve üste olmak üzere ikiye ayrılır ve kanadın üstünde alçak basınç oluşurken altında yüksek basınç oluşur. Bu yüksek basınç yerçekimine karşı bir kaldırma kuvveti üretmektedir. 

Resim 2 – Aerofoil kanat yapısı
Resim 3 – Helikopter kanat yapısı

Helikopterin Hareketi

Helikopter 3 boyutlu düzlemde yukarı, aşağı, ileri ve geri hareket edebilmesi için ana rotorun dönmesi gerekmektedir.

Yukarı doğru hareketi için oluşturulan kaldırma kuvvetinin helikopterin ağırlığından fazla olması gerekir. Bunun için ise pallerin hızının artması ve kanatlarının hücum açısı yani havayı karşılama açısının artması gerekmektedir. Bu işlemler pilotun kontrolünde kokpit içerisinden gerçekleştirilir. Aşağı inebilmesi için de tam tersi yöndeki kuvvetin yani yerçekiminin kaldırma kuvvetinden daha fazla olması gerekir. 

Sağa ve sola hareketini sağlamak için ise kanatların oluşturduğu kaldırma kuvvetini yönlendirmek gerekmektedir. Yani bu kuvvetin sadece aşağı doğru değil gidilmek istenen yönün tersinde de bir kuvvet oluşturacak şekilde bölünmesi gerekir. Bu işlem için kanatlar hareket ettirilir. 

Helikopterin kendi ekseni etrafında hareketini ise kuyruk rotoru sağlamaktadır. Bu rotorun ana görevi ana rotorun oluşturduğu ters torku ortadan kaldırmaktır. Ana rotor dönmeye başladığında helikopterin gövdesi de ters tork etkisi ile ters yönde dönmeye başlayacaktır. Bunu dengelemek amacı ile kuyruk rotoru kullanılır. Aynı zamanda bu rotor helikopterin kendi eksenin etrafında sağa ve sola dönmesi için pilot tarafından kontrol edilir. 

Resim 4 – Helikoptere etki eden kuvvetler

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *