En sadık hayvan olarak geçen köpekler bazen sevimlilikleriyle aptal gibi gözükse de bazı zamanlar bulundukları hareketler ve tavırlar sahiplerini “Vay be anladı.” dedirtebiliyor. Siz dışarı çıkmadan birkaç dakika önce bunu anlayıp size olan ilgisini gösterdiğinde acaba onlar da zamanın farkındalar mı gibi düşünceler etrafınızı hiç sarmış mıydı?
Birçok köpek sahibine göre, esrarengiz bir şekilde doğru bir zaman kavramına sahip gibi görünebilir. Fakat gerçekten bu sadık dostumuz zamanı algılayabiliyor mu?
İnsanlar saniye, dakika ve saat gibi yapay zaman ölçümleri oluşturma konusunda benzersiz bir yeteneğe sahip oldukları için bu aldatıcıdır. Bunun temel nedeni, insanlar ‘eylemsel bellek’ kullanırlar. Zamanı yaşanan belirli olaylara ya da dönemlere bağlar ve o şekilde nitelendirirler . Bu sebeple de zamanda yolculuk etmek, geçmiş olayları hatırlamak ve gelecekteki olayları dört gözle beklemek için yapay ölçümler oluşturmuşlardır.
Ancak köpeklerin zamanı bu şekilde algılamazlar, tabii bu da köpeklerin aynı zamanda takılı kaldıkları anlamına gelmez. Köpekler hatıralarına değil öğrendiklerine göre hareket ederler. Köpekler geçmiş olaylara göre eğitilebilir ve geçmiş deneyimlere dayanarak gelecekteki olayları tahmin etmeyi öğrenebilir. Örneğin, kendisini tehdit eden bir insan ya da farklı bir tür köpekle önceden karşılaşmışsa bunu hatırlamaz ama onu göördüğünde nasıl davranması gerektiğini öğrenir. Ondan kaçar ya da ilk olarak o harekete geçip kendisinin güçlü olduğunu göstermeye çalışır.
Temel fark, insanların geçmişte bir şey olduğunu başka olaylarla ilişkilendirerek tam olarak saptayabilmeleri gibi görünüyor. Örneğin, düğün günü, doğum günleri , kimi zaman hissettiğimiz mutluluğu, hüzünü vb. durumları hatırlıyoruz. Öte yandan köpekler de, yalnızca bir olay meydana geldikten sonra ne kadar zaman geçtiğini ayırt edebilirler. Özellikle temel ihtiyaçlarında ne kadar aç kaldıklarını ya da ne kadar zamandır tuvalet molası vermediğini algılayabilirler. Ama bunun için hafızaya ihtiyaçları yoktur, vücudları kendiliğinden alıştıkları süreç geçtikten sonra onları tetikler.
Ayrıca, farklı süreler boyunca sevgili sahipleri tarafından yalnız bırakıldıklarında, köpeklerin davranışlarındaki değişikliklere dayanan zaman kavramını anladıklarına dair araştırma kanıtı da vardır. Araştırmalarda, köpeklerin uzun süre ayrı kalmaları durumunda sahiplerine karşı daha fazla sevgi gösterdiğini görebiliyoruz.
Dışarıda geçirilen zaman arttıkça köpeklerin heyecanı ve endişesi artıyor. Bu, köpek sahipleri için sürpriz olmayacak; köpeklerin çoğu, özellikle uzun süre yokluklardan sonra, askerden dönen evladını gören anne gibi heyecanla karşılarlar. Bu durum, köpeklerin farklı zaman aralıklarını tanıyıp bunlara tepki verebildiğini göstermesi açısından da önemlidir.
Ayrılık kaygısından muzdarip köpekler için, bir ila beş saat arasındaki fark, hafif bir üzüntü ile büyük bir panik atak arasındaki fark anlamına gelebilir. Köpekler endişelerini genellikle havlama, sızlanma, uluma,tırmalama gibi şeylerle ifade ederler ya da evin uygu olmayan bölgelerine idrar yapma gibi durumlarda ne kadar endişeli olduklarını gösterir.
Kısacası köpekler için zaman etraftaki olaylara bağlıdır. Evden çıkmadan önce her zaman ona mama koyup montunuzu giyiyorsanız evden ayrılma saatinizin geldiğini anlar. Bu onun için sabahtır. Sokakta yaşayan dostlarımız için de durum aynıdır. Ses algıları çok kuvvetli olduğunda etraftaki araba ve insan sesinin azalıp artmasından sabah ya da akşam olduğunu algılayabilirler. Belirli vakitte açılan dükkanlar onlar için önemli bir zaman ölçeği olabilir.
Köpekler genellikle alıştıkları durumlar gerçekleşmeyince endişelenirler, ancak genellikle bu endişeyle baş etmekte çok az sorun yaşarlar. Çoğu basitçe bununla uyum sağlayabilirler. Yeni durumları çabuk öğrenirler. Bunun nedeni, köpeklerin zaman kavramını anlamalarına rağmen, anı yaşamak için doğal bir içgüdüsüne sahip olmalarından kaynaklıdır.
Kaynaklar;
https://www.petlebi.com/blog/kopek-zekasi-ve-gelisimi
Fotoğraflar için;
https://tele1.com.tr/sokak-kopekleri-ile-nasil-iletisim-kuracagimizi-biliyor-muyuz-29594/
https://www.birgun.net/haber/kopekler-her-duygumuza-ortak-224898